دستورالعمل استفاده از کتراک و لوازم مورد نیاز آن
وسایل مورد نیاز
دریل برقی یا کمپرسور با مته، سطل پلاستیکی، عینک ایمنی، دستکش پلاستیکی، ماسک، گوه چوبی، چکش سنگین یا پتک
تشخیص موقعیت سنگ یا بتن
آن چه باید در مرحله اول مورد توجه قرار گیرد، شناخت موقعیت قرار گرفتن سنگ یا بتن است بدین صورت که آیا سنگ یا بتن آزاد است یا در خاک نهفته می باشد و آیا بتن مورد تخریب مسلح است یا غیر مسلح؟
هر یک از موارد ذکر شده بالا در نحوه چال زدن و تعداد مورد نیاز چال و فاصله چال ها از یکدیگر تفاوت هایی دارند که در قسمت های بعدی به شرح آن می پردازیم
حفر چال در سنگ یا بتن (غیر مسلح) ایستاده و آزاد
1- فاصله چال ها نسبت به یکدیگر باید منظم و به یک اندازه باشد.
2- شماره مته ای که جهت چال زدن به کار میرود باید مناسب انتخاب گردد.
3- هر چه قطر چال ها بیشتر باشد به دلیل گنجایش بیشتر مواد قدرت تخریب بالاتر خواهد رفت.
4- بهترین قطر برای حفر چال استفاده از مته به قطر های 40-50 یا 65 میلیمتر میباشد.
5- چال ها می بایست در دو جهت موازی هم و در یک امتداد باشند و می توانند عمودی یا افقی حفر گردند
6- فاصله اولین چال نزدیک به لبه سنگ یا بتن حداکثر 15 سانتیمتر باشد.
7- چال های حفاری شده به یکدیگر راه نداشته و عاری از هرگونه مواد زاید باشند و درون آن ها تمیز و به دور از رطوبت نگهداری شود.
8- بهترین قطر مته برای چال زدن در حداقل 4 سانتیمتر به فاصله ی 25-30 سوراخکاری می شود.
برای مثال :
در سنگ های محکم مانند گرانیت، مرمر کوارتز، سنگ سیاه آذرین با مته 4 سانتیمتر فاصله چال ها 25 سانتیمتر، با مته 5 فاصله 45 سانتیمتر،با مته 6.5 فاصله چال ها 8 سانتیمتر و همین طور الی آخر باید کار شود.
در تخریب بتن مسلح بافت آرماتور در داخل بتن و شبکه بندی آن فاصله چال ها نسبت به نحوه آرماتور بندی داخل بتن از 10 سانتیمتر تا 25 سانتیمتر حفر می گردد.
در سنگ های معمولی مانند ماسه، سنگ آهنکی، سنگ گچی فاصله چالها را می توان با مته 4 از 30 سانتیمتر به بالا تعبیه نمود.
حفر چال در سنگ یا بتن نهفته
کلیه نکاتی که برای چال زنی در سنگ یا بتن آزاد در نظر می گیریم در این حالت نیز صادق است مگر آنکه در سنگ یا بتن نهفته کلیه چال ها باید با زاویه 30 درجه نسبت به وضع سنگ حفر شود.
در این حالت نیروی حاصله از انبساط حجم تولید شده به دو مولفه افقی و قایم تجزیه می شود و تنها مولفه قایم توانایی حرکت دادن و جابه جا کردن سنگ یا بتن را به سمت بالا دارا می باشد. پس از برداشتن یک قطعه سنگ یا بتن می توان قسمت دیگر را به همین ترتیب تخریب و یا آنکه از وجه آزاد سنگ با استفاده از چال های عمودی به عمل تخریب ادامه داد.
حفر چال در بتن مسلح
کلیه نکات ذکر شده در قسمت های بالا در اینجا نیز مد نظر است اما باید توجه داشت که به دلیل وجو آرماتورها و پیوستگی آنها با بتن بهتر است فواصل چالها را کمتر انتخاب نمود تا تخریب آسانتر صورت گیرد. پس از ترک خوردن و ایجاد شکاف با عمل ضربه می توان بتن را به راحتی از شبکه آرماتورها جدا نمود و میلگردها را سالم از داخل بتن خارج ساخت.
گوه چوبی و موارد استفاده از آن:
درجایی که نیاز به قواره بندی سنگ باشد مثل استخراج سنگ در معادن می توان جهت دادن به ترک ها و کنترل آن ها از گوه های چوبی استفاده کرد. این گوه ها بهتر است از چوب محکمی تهیه شود تا بعد از مسدود کردن درب سوراخ ها توسط گوه و فرود آوردن ضربات پتک به آن ها خرد نشو.ند. لازم است تمام گوه ها را در یک راستا قرار داد و پس از پایان پیشرفت ترک ها و توقف تخریب دو باره آن ها را کوبید تا سنگ شکسته شود. " حتما یک ساعت قبل از شروع کار، گوه ها را در آب قرار دهید تا کاملا خیس شوند."
مخلوط کردن کتراک و ریختن آن در داخل چال ها
برای مخلوط کردن اصولا استفاده از لوازم مکانیکی بهتر است ولی توسط مخلوط کن دستی یا با دست نیز این عمل را انجام داد. سطلی که جهت انجام مخلوط به کار می رود بهتر است که پلاستیکی باشد.آب مصرفی نیز باید تمیز بوده و حرارت آن در ماده کتراک زمستانی 25 الی 30 درجه باشد، مناسب ترین مقدار آب برای افزودن به 5 کیلوگرم کتراک تابستانی یک و یک سوم لیتر و در ماده زمستانی 1.5 لیتر آب می باشد. چنانچه آب مصرفی برای درست کردن ملات به حداقل لازم برسد قدرت انبساطی کتراک زیاد تر و برعکس با زیاد شدن آب مصرفی از حد لازم توان انبساطی آن کمتر می گردد. لذا باید به درصد آب جهت مخلوط کردن کتراک توجه نمود.
به دلیل آن که ممکن است کتراک در مجاورت هوا توان شیمیایی خود را از دست بدهد بنابراین بهتر است در آخرین مرحله در کیسه را باز نمود و فورا با آب مخلوط نمود و ملات حاصله را آنقدر بهم زد تا مخلوطی کاملا همگن به وجود آید.
جهت مخلوط کردن کتراک در دمای صفر تا 18 درجه از آب بین 25 تا 30 درجه و در دمای 18 درجه به بالا از آب معمولی و سرد باید استفاده نمود.
خمیر کتراک باید در کمتر از 5 دقیقه در چال های کاملا پاک و تمیز و عاری از رطوبت ریخته شود. اگر داخل چال ها آب باشد باید خمیر را داخل کیسه های نایلونی یا لوله های پلی اتیلن با ضخامت کم ریخته و در چال ها جاسازی نمود. چال ها باید کاملا از خمیر کتراک پر شوند تا بیشترین قدرت را برای تخریب دارا باشند.
اگر دستورالعمل به درستی اجرا شود پس از 5 تا 6 ساعت بر حسب درجه محیط، تخریبی مطمئن خوهید داشت.